TCMB Haziran Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu‘na göre, hizmet grubunda aylık fiyat artışı, önceki aya oranla zayıflamakla beraber görece yüksek seyrini korudu. Yıllık enflasyon, hizmet grubunda sınırlı olmak üzere, tüm gruplarda geriledi.
Aylık fiyat artışı kira ve lokanta-otel alt gruplarında yavaşlarken, ulaştırma ve haberleşme hizmetlerinde güçlendi. Dayanıklı mal fiyatları döviz kurundaki ılımlı seyir, iç talep gelişmeleri ve otomobilde gerçekleşen indirim kampanyalarına bağlı olarak uzun bir aranın ardından Haziran ayında geriledi. Gıda grubunda aylık fiyat artışı bir önceki aya yakın gerçekleşti.
Bu dönemde, işlenmiş gıda alt grubunda ekmek ve tahıllar fiyat artışı ile öne çıkan kalem oldu. İşlenmemiş gıda alt grubunda ise mevsimsellikten arındırılmış veriler, taze meyve ve sebze fiyatlarının önemli ölçüde yükseldiğine işaret etti.
Öte yandan, son aylarda belirgin bir artış eğilimi sergileyen kırmızı et fiyatları Haziran ayında azaldı. Enerji grubundaki fiyat artışında ise akaryakıttaki indirimlere karşın şebeke suyu fiyatları belirleyici oldu.
Üretici fiyatları aylık artışı zayıflamaya devam ederken, yıllık üretici enflasyonu yüksek bazın da etkisiyle önemli ölçüde geriledi. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış verilerle, B ve C göstergelerinin aylık artış oranları zayıfladı ve göstergelerin yıllık enflasyonları geriledi.
Buna göre, B endeksinin yıllık değişim oranı 2,59 puan azalarak yüzde 70,40 olurken, C endeksinin yıllık değişim oranı 3.57 puan düşüşle yüzde 71.41 olarak gerçekleşti.
Yıllık tüketici enflasyonunda geçen aya kıyasla gerçekleşen düşüşe katkılar incelendiğinde, temel mal, gıda, alkol-tütün-altın, enerji ve hizmet gruplarının katkıları Haziran ayında sırasıyla 1.72, 0.75, 0.52, 0.47 ve 0.39 puan azaldı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerde, TÜFE ile B ve C göstergelerinin aylık artışları bir önceki aya kıyasla geriledi.
Yavaşlama B endeksini oluşturan grupların geneline yayılırken, temel mal grubunda daha belirgin oldu. Öte yandan hizmet fiyatları Haziran ayında yüzde 3.31 artarken, grup yıllık enflasyonu 0.66 puan gerileyerek yüzde 95.27 olarak gerçekleşti.
Aylık bazda fiyat artışları, kira ve lokanta-otel alt gruplarında düştü
Rapora göre, yıllık enflasyon ulaştırma ve haberleşme hizmetlerinde yükselirken, diğer alt gruplarda azaldı.
Aylık bazda fiyat artışları, kira ve lokanta-otel alt gruplarında zayıflarken, ulaştırma ve haberleşme hizmetlerinde güç kazandı. Haziran ayında kirada aylık artış yüzde 5.09’a gerilerken, yıllık enflasyon 1.50 puan düşüşle yüzde 123.64 olarak gerçekleşti.
Gıda fiyatlarındaki artışın son dönemde kısmen zayıflamasıyla birlikte, lokanta-otel alt grubu aylık enflasyonu yüzde 3.09 ile bir önceki aya kıyasla azaldı.
Diğer hizmetler alt grubunda, eğitim hizmetleri görece yüksek fiyat artışıyla, bakım ve onarım ile sigorta hizmetleri ise fiyat düşüşleriyle öne çıkan kalemler oldu.
Ulaştırma fiyatlarında artış
Diğer taraftan, ulaştırma hizmetlerinde fiyat artışı (yüzde 4,53) bayramın da etkisiyle Haziran ayında güç kazanırken, böylelikle yıllık enflasyon 4.44 puan yükselerek yüzde 103.54 seviyesine ulaştı.
Alt grup aylık enflasyonunda, kara yolu ile yüzde 12.71 olan şehirlerarası yolcu taşımacılığının yanı sıra şehir içi yolcu taşımacılığı tarifelerindeki artışlar belirleyici oldu.
Haberleşme hizmetleri fiyatları yüzde 4.20 yükselirken, cep telefonu ve internet ücretlerinin yanı sıra posta hizmetleri fiyatındaki belirgin artış dikkati çekti.
Haziran ayında, temel mal grubu yıllık enflasyonu 5.89 puanlık düşüşle yüzde 50.62 seviyesinde gerçekleşti.
Alt gruplar bazında yıllık enflasyon, dayanıklı mallar (altın hariç) ile giyim ve ayakkabı gruplarında gerilerken, diğer mallar grubunda yataya yakın seyretti. Mevsimsel etkilerden arındırılmış veriler, bu ay temel mal enflasyonunda önemli bir yavaşlamaya işaret etti.
Dayanıklı mallar (altın hariç) fiyatları son dönemde döviz kurundaki ılımlı seyir ve iç talepteki görünümün yansımalarıyla 2021 yılı ağustos ayından bu yana ilk defa düşüş (yüzde 0.50) gösterirken, grup yıllık enflasyonu 10.54 puanlık düşüşle yüzde 46.89 oldu.
Bu dönemde, fiyatlar mobilyada yüzde 1.95 ve beyaz eşyada yüzde 1.30 artarken, otomobil yüzde 0.92 ile beyaz eşya dışında kalan elektrikli ve elektriksiz ev aletlerinde yüzde 1..99 geriledi.
Giyim ve ayakkabı grubunda sınırlı düşüş
Giyim ve ayakkabı grubu fiyatları son yıllardaki tarihsel eğiliminin aksine yüzde 0.68 ile sınırlı bir oranda düşerken, alt grup yıllık enflasyonu 3.03 puan azalarak yüzde 46.87 olarak gerçekleşti.
Diğer temel mallar alt grubu fiyat artışı ise yüzde 1.70 ile yavaşlama eğilimini sürdürdü.
Enerji fiyatları Haziran ayında yüzde 1.43 artarken, grup yıllık enflasyonu 5.10 puan düşerek yüzde 84.58 oldu. Uluslararası işlenmiş petrol ürünleri fiyatlarındaki gelişmelerle akaryakıt fiyatları yüzde 2.32 geriledi. Tüp gaz fiyatları ise yüzde 1.10 azalış kaydetti.
Büyük ölçüde İstanbul ilindeki gelişmelere istinaden şebeke suyu fiyatlarında kaydedilen yüzde 12.69’luk aylık artış enerji enflasyonunun ana belirleyicisi oldu. Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları Haziran ayında yüzde 1.78 artarken, yıllık enflasyon 2.06 puan düşerek yüzde 68.08 oldu.
Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 6.03 puan gerilerken, işlenmiş gıdada ise 1.39 puan artış kaydetti.
Taze meyve sebze fiyatlarında yüksek artış
Rapora göre, mevsimsellikten arındırılmış verilerle, sebze fiyatlarında daha belirgin olmak üzere taze meyve sebze fiyatları Haziran ayında yüksek bir artış kaydetti.
Diğer işlenmemiş gıda grubunda, kırmızı et fiyatlarında süregelen artışların yerini düşüşe bıraktığı izlenirken, benzer şekilde kümes hayvanları eti fiyatları da bu dönemde geriledi.
Yumurta fiyatlarındaki düşüş ise Haziran ayında sürdü. Böylece, işlenmemiş gıda aylık fiyat artışı yüzde 0.79 oldu.
İşlenmiş gıdada aylık enflasyon yüzde 2.71 ile önceki aya kıyasla yavaşlarken, ekmek-tahıllar kalemindeki fiyat artışı yüzde 4.64 ile ekmek fiyatları öncülüğünde belirgin oldu.
Yurt içi üretici fiyatları Haziran ayında yüzde 1.38 artarken, yıllık enflasyon düşük bazın da etkisiyle 7.59 puan düşerek yüzde 50.09 olarak gerçekleşti.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, enerji fiyatları yüzde 2.22’lik artış ile öne çıkarken, kalan gruplarda aylık fiyat artışlarının başta ara malı olmak üzere daha ılımlı seyrettiği izlendi.
Aylık fiyat gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde, kömür ve linyit, içecekler, su ve suyun arıtılması ve damıtılması, basım ve kayıt hizmetleri, deri ve ilgili ürünler, elektrik gaz buhar ve iklimlendirme fiyat artışları ile öne çıkan alt gruplar oldu.
